De term social work gebruiken we in Nederland nog niet zo lang. Het begrip kwam zo’n tien jaar geleden overwaaien uit Amerika. Maar wat is social work?

Social work is een verzameling van beroepen en functies die gemeenschappelijk hebben dat ze maatschappelijke verandering, emancipatie en zelfstandigheid van mensen bevorderen. Social workers komen op voor het welzijn van mensen die – om welke reden dan ook – tijdelijk of langdurig niet volledig zelfredzaam zijn. De steun die mensen nodig hebben, neemt veel vormen aan. Social workers zeggen daarom dat ze met het hoofd, hart en handen werken.

Social workers werken met het hoofd (denken) door te luisteren naar mensen. Ze krijgen zo kennis van de problemen die mensen ervaren. Ook kijken ze naar mogelijkheden, krachten en oplossingen. Bovendien zijn social workers bekend met verschillende benaderingen om positieve veranderingen te realiseren.

Social workers werken met het hart (gevoel) omdat de relaties die ze aangaan altijd over emoties gaan. Social work is primair sociaal-relationeel werk. Situaties en mensen aanvoelen en empathisch reageren zijn daarbij onmisbaar.

Social workers werken met hun handen omdat mensen vaak behoefte hebben aan praktische ondersteuning, zoals samen formulieren invullen of boodschappen doen. Al deze vormen van ondersteuning behoren tot het vakgebied van social work. Maar uiteindelijk gaat het er om dat mensen weer in hun kracht komen, zo veel mogelijk op eigen benen kunnen staan en de regie over hun eigen leven krijgen. Zo kunnen ze weer actief deelnemen aan de maatschappij.

Social workers werken zowel preventief, door te voorkomen dat problemen ontstaan, als curatief, door ondersteuning te bieden bij bestaande problemen. Ze hebben daarbij een outreachende benadering; ze stappen zelf actief op mensen af bij (dreigende) problemen.

Tot slot zien we dat het begrip social work soms een bredere invulling krijgt. Steeds meer komt het ‘sociale werk’ bij burgers te liggen. Denk bijvoorbeeld aan mantelzorg, pleegzorg of vrijwilligerswerk. Het gaat vaak om burgers die geen specialist zijn, maar die wel naar professionele kwaliteitsstandaarden hulp bieden. Ook dat sociale werk kan, bij de breedste interpretatie van het begrip, tot social work worden gerekend.